In dit fascinerende boek ziet pater Korse het christendom uit Europa verdwijnen. Hij vraagt zich af of de vaarwelzeggers, in de zin van afzeggers, wel wéten wat zij opgezegd hebben.
Hij vertelt hen wat ze kwijtgeraakt zijn aan de hand van het Onze Vader, en gaat daarbij uit van de theologie van zijn grote voorganger, de franciscaanse theoloog Duns Scot* (1266-1308). Diens fijnzinnige leer loopt als een rode draad door het hele boek.
Het klinkt als een lied van de herder of minnestreel die de Kerk zijn eigen weemoedige lied van vaarwel toezingt.
Een heldere echo op onze tijd van een toch zo milde rashumorist, die vindt dat als de afvallers op de (s)preekgestoelten en in kranten, kreten en leuzen mogen zeggen wat ze vinden, hij dat ook mag.

Hij houdt dan ook volstrekt geen blad voor zijn mond ten opzichte van professoren, predikers en zelfs zijn ordegenoten, en strooit de ene keer zijn geprikkeldheden en dan weer zijn 'leedvermaak', als kriebelende korrels zand af en toe door zijn vertelling heen:
Hij vindt b.v. "dat zijn orde in de greep is van een modernistische nepheiligheid". Hij hekelt Zijn medebroeders, want "ze hebben een burgerkloffie aangetrokken en zien eruit als versleten baronnen."
Hij vindt het "verrukkelijk, dat een Joodse schriftgeleerde uit Israël de theorieën van sommige van onze moderne theologen 'dat Jezus niet verrezen zou zijn', regelrecht afschiet."
En zo meer.

Maar dan pakt hij gelijk de draad weer op, en gaat verder met de uiterst boeiende uiteenzetting van zijn visie op Gods heilshandelen.
Zoals Thomas van Aquino de grote theoloog is van de Dominicaner orde, zo is Johannes Duns Scot dat van de Franciscanen: de orde van Franciscus van Assisi (1182-1226) en Bonaventura (1221-1274). In de visie van Duns Scot gaat liefde boven noodzaak, en zou Gods Zoon eerder uit liefde dan uit noodzaak mens geworden zijn. Je denkt dan meteen: dan zou Jezus dus ook gekomen zijn als de mens niet gezondigd zou hebben...
Het is de leer van Duns Scot die de dogma-verklaring van de Onbevlekte Ontvangenis heeft mogelijk gemaakt.
Zijn analyses zijn nog steeds van grote betekenis voor de huidige theologie en filosofie.
De Kerk respecteert de leer van Duns Scot, maar leert met Thomas van Aquino dat de menswording noodzakelijk was, cq 'moest' vanwege de zondeval. Pater Korse houdt zich daaraan, maar bromt consonant met zijn geleerde ordegenoot ondertussen: "God 'mot' niks, Hij wil en Hij wil uit liefde".
Hij legt het o.a. zo uit, en opent hiermee onvermoede vergezichten:

"Wat maakt het verschil of je nu de Schepping naar de menswording richt, of deze Menswording naar de Schepper toekeert?
Toch liggen beide geloofsvisies heel ver van elkander. Immers, het gaat hierom: is, simpelweg gezegd, Gods Menswording uit de Schepping voortgekomen, en dan krijgen we de leer die men zich misschien nog van heel ver herinnert: God schiep de mens maar de mens faalde en dáárom kwam God hem te hulp in de menswording van zijn enige Zoon.
In deze leer komt Gods menswording inderdaad voort uit de schepping en en werd het scheefgaan van de mens de oorzaak van Gods afdaling;
òf is het omgekeerde waar:
Is Gods Schepping voortgekomen uit Diens menswording?
Dat wil zeggen:
is het mensworden van God de oergedachte geweest van de Vader om zich zo, op deze wijze, eens als Vader van allen en alles te openbaren".(blz. 31)

Zo gaat hij verder met zijn vertelling over de afdaling Gods. Hij vindt het "logisch dat God afdaalt: Hij kan immers niet hoger"...
Hij ziet God langs de ladder van Jacob, sport voor sport, steeds verder naar beneden komen, zijn nederigheid, Zijn kleinworden, de incarnatie, de geboorte van Zijn enige Zoon en daarmee de voltooiing van de Schepping, Diens gedurige dienstbaarheid tot en met Zijn dood, en nog lager, Zijn afdaling ter helle, en na Zijn verrijzenis weer lager, zijn afdaling bij de consecratie, en in de spijziging van zijn toegewijden met de gaven van Zijn Lichaam en Bloed.
Alles draait bij pater Korse om de Incarnatie en om Kerstmis zoals bij zijn heilige voorgangers Franciscus en Duns Scot, maar de Eucharistie is voor hem de laagste sport van de ladder, het diepste, meest nederige niveau van de afdaling Gods, en het jubelende einde van zijn prachtige boek.

Ondanks het theologische onderwerp weet pater Korse zijn visie zodanig aan de lezer voor te houden dat dit eerder boeiend is dan moeilijk. These en antithese, saaie betogen: je komt ze nergens tegen. Je hebt voor dit boek geen vooropleiding nodig, iedereen kan het lezen.
Hij weet de spanning er op een speelse en geestige manier in te houden en het boek leest dan ook als een thriller.
Je kunt het bijna niet uit handen leggen, en als je het uit hebt.... wil je meteen weer van voren af aan beginnen.

* Klik voor de katechese van de paus over Duns Scot hier: